Varkenshouden in een ander systeem, waar de boer uiteindelijk meer aan overhoudt. Dat is de ambitie van August Offenberg, Jeroen Koks, Rob Nieuwenhuis en Otto Offenberg en waar het Zonvarken om draait. De boer verdient de kost met 50 zeugen de daarbij horende biggen. De boer, dat is degene die voorop staat in dit concept. De boer moet plezier beleven aan het werken en dat krijgt hij door de meerwaarde die het concept levert voor dierenwelzijn, het milieu en de buurt.

Het Zonvarken is ontstaan vanuit de vier verschillende visies die de initiatiefnemers hebben. De kracht zit in het samen doen! Zo wilde Rob een nieuwe stal bouwen en ondervond weerstand vanuit de buurt, dus hoe kan een varkensstal buurtvriendelijker worden gemaakt? Daarnaast hebben de intitiatiefnemers als erfbetreder ervaren dat de tijden sterk wisselen. Soms is het een goede tijd voor de varkenssector en soms een slechte. Hoe zorg je nou dat je altijd plezier blijft houden in je werk?

Het Zonvarken is een coöperatie met als doel om een nieuw concept neer te zetten dat antwoorden geeft op de hedendaagse kritiek, maar ook boerenzaken waar de varkenshouderij tegenaan loopt. Het is een combinatie van oplossingen die er al zijn, maar het concept bevat ook een deel nieuwe oplossingen.

Naast dat het concept goed is voor de boer, draagt het concept ook bij aan de maatschappelijke acceptatie van de sector. Het zonvarken is namelijk milieuvriendelijk en gaat mest direct scheiden, waardoor de emissie beperkt wordt. Ook worden reststromen uit de voedingsmiddelen industrie gebruikt (100% circulair voer), het varken is namelijk bij uitstek geschikt als kringloopdier en daar maakt het Zonvarken gebruik van. De stal heeft een sedumdak en mede vanwege deze maatregelen is het concept CO₂ neutraal en blijft de footprint laag. Dit maakt het Zonvarken tot een toekomstbestendig concept. Daar komt bij, dat ook de maatschappij dit waardeert en graag wil zien dat de buurman een Zonvarken boerderij heeft, bij wijze van spreken.

Het Zonvarken denkt ook aan de dieren zelf. De biggen blijven langer dan gemiddeld bij de moeder, namelijk 8 weken. Daarna wordt de moeder weggehaald en niet de biggen, dit geeft minder stress. In de hokken ligt stro en alle varkens kunnen ieder moment van de dag naar buiten toe. De zeugen biggen allemaal tegelijkertijd. Hiertoe is er alleen in deze periode extra warmte nodig in de stal, maar dit wordt gecompenseerd door de zonnepanelen op het dak. Daarnaast geeft dit ‘all-in, all out’ principe veel rust en een goede hygiëne. De eerste dieren zijn inmiddels op het bedrijf aanwezig en de initiatiefnemers zijn erg enthousiast over hoe het gaat.

2020 was het eerste lustrum van Het Beste Idee van Varkensland. Dat is op zich al bijzonder, maar vanwege Covid-19 werd deze editie helemaal anders dan verwacht. De finale die gepland stond op 13 mei, werd verplaatst en resulteerde in een digitale editie op 10 december 2020. De datum in het voorjaar bleef niet onbenut, op 13 mei vond het eerste Varkensland Journaal plaats. Tijdens het Journaal kwamen winnaars uit eerdere edities én de winnaars van de Studenten Wildcard aan aanbod. Na de zomer ging de oproep om ideeën voor Varkensland in te dienen weer van kracht, het adviesteam mocht deze editie 25 inspirerende ideeën voor Varkensland beoordelen. Uit dit diverse palet aan inzendingen koos het HBIVV adviesteam vijf finalisten:

Marc van de Meent: Stuur op het welzijn van varkens met een slimme pleister
Daan Smits: Welfare Ballfeeder, een hokverrijkingsproduct dat voldoet aan alle eisen van het welzijns-schema
Ivo van Dijk: Dreug, opwaarderen van zeugenvlees
Mieke Vlemminx en Mieke van Hersel: Farm Visit Online, virtueel beeld van de varkenshouderij
August Offenberg, Jeroen Koks, Rob Nieuwenhuis & Otto Offenberg: Het Zonvarken, revolutionair varkenshouderij concept

De vijf finalisten zijn, voorafgaand aan de finale, digitaal ondersteund en begeleid door het team van Varkensland coaches. Ook de pitch training vond dit jaar digitaal plaats, evenals de finale op 10 december 2020. Vanuit de Say Yeah Studio in Enschede ging onze vaste presentator Erwin Gevers én de jury in gesprek met de vijf bevlogen finalisten. Het programma was dit jaar, vanwege de digitale opzet, toch anders dan anders.  Geen gastsprekers, geen publiek, geen borrel achteraf – maar: wel een interactieve ‘Wie is de Slimste Big Quiz’ en bijna 600 kijkers!

Op de foto (vlnr): Mieke Vlemminx, August Offenberg, Marc van de Meent, Ivo van Dijk, Daan Smits, Jeroen Koks

De kijkers thuis konden thuis middels een poll meestemmen over welk idee volgens hen Het Beste Idee van Varkensland 2020 is. De HBIVV jury bepaalde uiteindelijk de winnaar. De finale op 10 december vond digitaal plaats via een live uitzending bij studio Say Yeah. De begeleiding van de finalisten vond online plaats en de pitches zijn vooraf opgenomen en tijdens de finale uitgezonden.  Het programma duurde een uur en was daarom erg ingekort ten opzichte van de fysieke finales van eerdere jaren. Zo waren er bijvoorbeeld geen gastsprekers, maar om de finale toch een beetje interactief te maken was er wel een quiz ‘Wie is de slimste big?’.

Natuurlijk waren ook een aantal bekende elementen wel aanwezig. Zo was de presentatie in handen van onze vaste presentator Erwin Gevers en ook dit jaar heeft een deskundige jury besloten wie de titel heeft gewonnen. De jury bestond dit jaar uit:

Gerard van Eijden – varkensarts
Maron van de Plas – varkensboerin en productontwikkelaar food
Marijn Graf – beleidsmedewerker ministerie van LNV
Theo Duteweerd – directeur Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV)
Ruud Pothoven – winnaar Het Beste Idee van Varkensland 2019

In het voorjaar van 2021 werden de finalisten geholpen door de partners om hun ideeën verder te brengen in ontwikkeling.